Boşanma Sonrası Tazminat Talepleri

Boşanma, evlilik birliğinin yasal olarak sona ermesiyle birlikte, eşler arasındaki hukuki ve mali ilişkileri önemli ölçüde etkiler. Boşanma sürecinde ve sonrasında gündeme gelen en önemli konulardan biri de tazminat talepleridir. Bu makalede, boşanma sonrası tazminat taleplerinin hukuki dayanakları, türleri, şartları ve Yargıtay uygulaması ayrıntılı olarak incelenecektir.

Boşanma Sonrası Tazminatın Hukuki Dayanağı

Türk Medeni Kanunu (TMK) boşanma sonrası tazminat taleplerini düzenlemektedir. TMK'nın 174. maddesi, boşanmada kusurlu olan tarafın, diğer tarafa maddi ve manevi tazminat ödemesine hükmedilebileceğini öngörmektedir. Bu hüküm, boşanma nedeniyle zarara uğrayan eşin, kusurlu eşten tazminat talep etme hakkını güvence altına almaktadır. Ayrıca, TMK'nın 175. maddesi yoksulluk nafakası hükümlerini düzenlerken, 176. madde tazminatın ödenme şekli ve süresine ilişkin düzenlemeler içermektedir.

Tazminat Türleri

Boşanma sonrası talep edilebilecek tazminatlar iki ana başlık altında incelenebilir:

Maddi Tazminat

Maddi tazminat, boşanma nedeniyle eşin mevcut malvarlığında meydana gelen azalmanın veya gelecekteki gelir kaybının telafi edilmesini amaçlar. Maddi tazminat talebinde bulunabilmek için aşağıdaki şartların gerçekleşmiş olması gerekir:

• Boşanma Kararı: Boşanma kararının kesinleşmiş olması gerekmektedir.


• Zarar: Tazminat talep eden eşin boşanma nedeniyle maddi bir zarara uğramış olması gerekir. Bu zarar, mevcut malvarlığında azalma şeklinde olabileceği gibi, gelecekteki gelir kaybı şeklinde de olabilir. Örneğin, ev hanımı olan ve boşanma nedeniyle iş hayatına atılmak zorunda kalan eşin, iş bulmakta zorlanması ve daha düşük gelir elde etmesi durumunda maddi tazminat talep etme hakkı doğabilir.


• Kusur: Diğer eşin boşanmada kusurlu olması gerekir. Kusur, boşanmaya neden olan olaylarda diğer eşin daha fazla sorumluluğu bulunması anlamına gelir. Kusurun tespiti, boşanma davasında sunulan deliller ve mahkemenin takdiri ile belirlenir.


• İlliyet Bağı: Kusur ile zarar arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Yani, zararın boşanmaya neden olan kusurlu davranışlar sonucu ortaya çıkmış olması gerekir. Örneğin, eşin sadakatsizliği nedeniyle boşanma gerçekleşmiş ve bu durum diğer eşin işini kaybetmesine neden olmuşsa, illiyet bağı kurulabilir.

Maddi tazminatın miktarı, zararın kapsamına ve kusurun ağırlığına göre belirlenir. Mahkeme, tazminat miktarını belirlerken, eşlerin sosyal ve ekonomik durumlarını, evlilik süresini, kusurun derecesini ve boşanmaya neden olan olayları dikkate alır. Ayrıca, tazminatın toptan veya irat şeklinde ödenmesine karar verilebilir. (TMK m. 176)

Manevi Tazminat

Manevi tazminat, boşanma nedeniyle eşin yaşadığı ruhsal acı, elem ve üzüntünün telafi edilmesini amaçlar. Manevi tazminat talebinde bulunabilmek için aşağıdaki şartların gerçekleşmiş olması gerekir:

• Boşanma Kararı: Boşanma kararının kesinleşmiş olması gerekmektedir.


• Manevi Zarar: Tazminat talep eden eşin boşanma nedeniyle manevi bir zarara uğramış olması gerekir. Bu zarar, ruhsal acı, elem, üzüntü, onur kırılması, itibar kaybı gibi duygusal etkiler şeklinde olabilir. Örneğin, aldatılan eşin yaşadığı üzüntü ve travma, manevi tazminat talebine dayanak oluşturabilir.


• Ağır Kusur: Diğer eşin boşanmada ağır kusurlu olması gerekir. Manevi tazminat talebi için kusurun ağırlığı, maddi tazminata göre daha önemlidir. Genellikle, aldatma, şiddet, hakaret, eşi küçük düşürme gibi ağır kusurlar manevi tazminat talebini haklı çıkarır.


• İlliyet Bağı: Kusur ile zarar arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Yani, manevi zararın boşanmaya neden olan kusurlu davranışlar sonucu ortaya çıkmış olması gerekir.

Manevi tazminatın miktarı, zararın ağırlığına ve kusurun derecesine göre belirlenir. Mahkeme, tazminat miktarını belirlerken, eşlerin sosyal ve ekonomik durumlarını, evlilik süresini, boşanmaya neden olan olayları ve tarafların kişilik haklarına yapılan saldırının boyutunu dikkate alır. Manevi tazminat miktarı, maddi tazminata göre genellikle daha düşüktür. Ancak, Yargıtay kararlarında, özellikle ağır kusur hallerinde yüksek miktarda manevi tazminata hükmedildiği görülmektedir.

Tazminat Talebinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Boşanma sonrası tazminat talebinde bulunmak isteyen eşlerin, aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri önemlidir:

• Dava Açma Süresi: Tazminat talebi, boşanma davası ile birlikte veya boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde açılacak ayrı bir dava ile ileri sürülmelidir. Bu süre hak düşürücü süre olup, sürenin geçirilmesi halinde tazminat talebi reddedilir. (TMK m. 178)


• Delillerin Toplanması: Tazminat talebini destekleyecek delillerin toplanması ve mahkemeye sunulması önemlidir. Bu deliller, tanık beyanları, fotoğraf, video kayıtları, doktor raporları, mesajlaşma kayıtları, sosyal medya paylaşımları, faturalar gibi çeşitli belgeler olabilir. Delillerin hukuka uygun yollarla elde edilmesi ve mahkemeye sunulması gerekmektedir.


• Gerekçelerin Belirtilmesi: Tazminat talebinin gerekçelerinin açık ve net bir şekilde ortaya konulması gerekir. Özellikle, maddi ve manevi zararın nasıl oluştuğu, kusurun ağırlığı ve kusur ile zarar arasındaki illiyet bağı somut olaylarla desteklenmelidir.


• Avukat Yardımı: Boşanma ve tazminat davaları, hukuki bilgi ve tecrübe gerektiren karmaşık süreçlerdir. Bu nedenle, bir avukattan profesyonel hukuki danışmanlık almak, hak kayıplarının önlenmesi ve davanın başarılı bir şekilde sonuçlanması açısından önemlidir.

Yargıtay Kararları

Yargıtay, boşanma sonrası tazminat talepleriyle ilgili birçok emsal karar vermiştir. Bu kararlarda, tazminatın şartları, miktarı ve ispat yükümlülüğü gibi konularda önemli ilkeler belirlenmiştir. Örneğin:

• Aldatma: Yargıtay, aldatma nedeniyle boşanma durumunda, aldatılan eşin manevi tazminat talebinin kabul edilmesi gerektiğine karar vermektedir. (Örn: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, E. 2016/19329, K. 2018/12864, T. 27.11.2018)


• Şiddet: Evlilik birliği içinde şiddet gören eşin, hem maddi hem de manevi tazminat talep edebileceğine karar verilmektedir. (Örn: Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, E. 2017/5134, K. 2018/15387, T. 10.12.2018)


• Kusurun İspatı: Yargıtay, kusurun ispatının, delillerle desteklenmesi gerektiğini ve her somut olayın kendi içinde değerlendirilmesi gerektiğini belirtmektedir.


• Miktarın Belirlenmesi: Yargıtay, tazminat miktarının belirlenmesinde, tarafların sosyal ve ekonomik durumları, evlilik süresi, kusurun ağırlığı gibi faktörlerin dikkate alınması gerektiğini vurgulamaktadır.

Yargıtay kararları, benzer davalarda emsal teşkil etmekte ve mahkemeler tarafından dikkate alınmaktadır. Güncel Yargıtay kararlarının takibi, tazminat davalarının seyrini anlamak açısından önemlidir.

Sonuç ve Öneriler

Boşanma sonrası tazminat talepleri, boşanma sürecinin önemli bir parçasıdır. Tazminat, boşanma nedeniyle zarara uğrayan eşin mağduriyetinin giderilmesine ve adaletin sağlanmasına hizmet eder. Ancak, tazminat talebinde bulunabilmek için belirli şartların gerçekleşmiş olması ve talebin hukuki dayanaklarla desteklenmesi gerekir. Bu nedenle, boşanma sürecinde bir avukattan profesyonel hukuki danışmanlık almak, hak kayıplarının önlenmesi açısından önemlidir. Hukuki süreçlerde uzman bir avukat, size yardımcı olabilir, mevzuat çerçevesinde hizmet verebilir ve yasal süreçlerde rehberlik edebilir.