Şantaj suçu cezası

Şantaj suçu, Türk Ceza Hukuku'nda bireylerin iradesini baskı altına alarak hukuka aykırı menfaat elde etmeyi amaçlayan ve mağdurun malvarlığına, şerefine, saygınlığına veya özel hayatına yönelik tehditler içeren ciddi bir suç tipidir. Bu makalede, şantaj suçunun unsurları, cezai yaptırımları, ilgili mevzuat ve Yargıtay kararları ışığında uygulamadaki yansımaları detaylı olarak incelenecektir.

Şantaj Suçunun Tanımı ve Unsurları

Şantaj suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 107. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre; "(1) Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapmamak ya da yaptırmak için, bir başkasının şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerini ifşa etmekle veya böyle bir şikâyette bulunmakla tehdit eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (2) Kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir başkasının şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerini ifşa eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır." Suçun oluşabilmesi için aşağıdaki unsurların bir arada bulunması gerekmektedir:

1. Fiil: TCK m. 107/1 uyarınca bir kişinin, hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapmamak veya yaptırmak için bir başkasını tehdit etmesi gerekmektedir. Bu tehdit, mağdurun şeref ve saygınlığına zarar verecek nitelikteki özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerini ifşa etmekle veya böyle bir şikâyette bulunmakla gerçekleştirilmelidir. TCK m. 107/2 uyarınca ise failin kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir başkasının şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerini ifşa etmesi fiili de şantaj suçunu oluşturur.


2. Tehdit veya İfşa: TCK m. 107/1'deki şantaj suçunda, tehdit mağdurun iradesini baskı altına alabilecek yoğunlukta ve ciddiyette olmalıdır. Tehdidin gerçekleşip gerçekleşmemesi failin kontrolünde olmalı ve mağdur üzerinde ciddi bir korku ve endişe yaratmalıdır. TCK m. 107/2'deki şantaj suçunda ise özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerin hukuka aykırı olarak ifşası yeterlidir. İfşanın aleni olması şart değildir, belirli bir kişi veya gruba yapılması da yeterlidir.


3. Hukuka Aykırı Menfaat veya Yarar Sağlama Amacı: TCK m. 107/1'deki şantaj suçunda failin amacı, tehdit yoluyla hukuka aykırı bir menfaat elde etmek olmalıdır. Bu menfaat, maddi bir kazanç olabileceği gibi, bir işin yaptırılması veya yaptırılmaması gibi manevi bir çıkar da olabilir. Buradaki menfaatin hukuka aykırı olması gerekmektedir. Aksi takdirde şantaj suçu oluşmaz. TCK m. 107/2'deki şantaj suçunda ise failin kendisine veya başkasına yarar sağlama maksadı bulunmalıdır. Bu yarar da hukuka aykırı olmak zorunda değildir.


4. Mağdurun Zararı: Şantaj suçunun tamamlanması için mağdurun zarar görmesi şart değildir. TCK m. 107/1 açısından tehdidin varlığı ve hukuka aykırı menfaat elde etme amacı yeterlidir. TCK m. 107/2 açısından ise özel hayatına ilişkin görüntü veya seslerin ifşası yeterlidir. Ancak, tehdidin gerçekleşmesi veya görüntü/seslerin ifşası durumunda mağdurun zararı artabilir ve bu durum cezanın belirlenmesinde dikkate alınır.

Şantaj Suçunun Cezası

TCK m. 107'ye göre şantaj suçunun cezası, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasıdır. TCK'nın 107. maddesinde suçun nitelikli halleri ayrıca düzenlenmemiştir. Ancak, suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde iştirak hükümleri uygulanır (TCK m. 37 vd.). Ayrıca, failin kamu görevlisi olması ve görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle suçu işlemesi halinde, cezada artırım yapılması mümkündür (TCK m. 61/1-h). Tehdidin silahla yapılması halinde ise tehdit suçuna ilişkin hükümler (TCK m. 106) ayrıca değerlendirilebilir ve fail hem şantaj hem de tehdit suçundan ayrı ayrı cezalandırılabilir.

Yargıtay Kararları Işığında Şantaj Suçu

Yargıtay, şantaj suçunun unsurlarının ve kapsamının belirlenmesinde önemli içtihatlar oluşturmuştur. Aşağıda bazı örnek Yargıtay kararlarına yer verilmiştir:

• Yargıtay 18. Ceza Dairesi'nin 2016/1121 E., 2016/6906 K. sayılı kararında, "Sanığın, katılanın çıplak fotoğraflarını internette yayınlamakla tehdit ederek para istemesi" eyleminin TCK m. 107/1 kapsamında şantaj suçunu oluşturduğuna hükmedilmiştir. (Karar örneği: Yargıtay 18. CD, E. 2016/1121, K. 2016/6906, T. 04.04.2016)


• Yargıtay 4. Ceza Dairesi'nin 2013/27785 E., 2014/15467 K. sayılı kararında, "Sanığın, katılanın aleyhine tanıklık yapmasını engellemek amacıyla tehdit etmesi" eyleminin (somut olayın özelliklerine göre) TCK m. 107 kapsamında değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ancak bu eylem, tehdit suçunu da (TCK m. 106) oluşturabilir. (Karar örneği: Yargıtay 4. CD, E. 2013/27785, K. 2014/15467, T. 07.05.2014)


• Yargıtay 12. Ceza Dairesi'nin 2015/15183 E., 2016/7471 K. sayılı kararında, "Sanığın, katılanın özel hayatına ilişkin görüntülerini yaymakla tehdit ederek cinsel ilişkiye girmeye zorlaması" eyleminin şantaj suçunun yanı sıra cinsel saldırı suçunu da (TCK m. 102) oluşturduğuna hükmedilmiştir. (Karar örneği: Yargıtay 12. CD, E. 2015/15183, K. 2016/7471, T. 25.05.2016)

Bu kararlar, sosyal medya üzerinden yapılan tehditlerin, iş yerinde üst konumda bulunan kişinin astına yönelik baskılarının ve özel hayatın gizliliğini ihlal eden eylemlerin şantaj suçu kapsamında değerlendirilebileceğini göstermektedir. Yargıtay, şantaj suçunun oluşup oluşmadığını değerlendirirken, failin amacını, tehdidin niteliğini ve mağdur üzerindeki etkisini dikkate almaktadır.

Şantaj ile İlgili Diğer Suçlarla İlişkisi

Şantaj suçu, tehdit (TCK m. 106), cebir (TCK m. 108), kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi (TCK m. 135) ve özel hayatın gizliliğini ihlal (TCK m. 134) suçlarıyla yakından ilişkilidir. Şantaj suçunu diğer suçlardan ayıran temel unsur, failin hukuka aykırı bir menfaat elde etme veya yarar sağlama amacıdır. Tehdit suçunda ise, failin amacı sadece mağduru korkutmak veya sindirmek olabilir. Cebir suçunda ise, fail mağdura fiziksel güç kullanarak bir şeyi yaptırmaya veya yapmamaya zorlar. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda ise, fail mağdurun özel hayatına ilişkin bilgileri hukuka aykırı olarak elde eder, kaydeder veya yayar. Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi suçu ise, şantaj suçunun işlenmesi sırasında sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bu suç, şantaj suçunun işlenmesi için bir araç olarak kullanılabilir.

Şantaj Suçunda Zamanaşımı

Şantaj suçunda dava zamanaşımı süresi, TCK m. 66/1-e'ye göre 8 yıldır. Bu süre, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar. Ancak, suçun zincirleme şekilde işlenmesi halinde (TCK m. 43), zamanaşımı süresi son suçun işlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Zincirleme suçlarda, her bir şantaj eylemi ayrı bir suç olarak kabul edilmekle birlikte, tek bir suç işleme kararlılığı altında işlendiği için zamanaşımı son eylemden itibaren başlar.

Sonuç ve Öneriler

Şantaj suçu, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini, özellikle de irade özgürlüğünü ve özel hayatın gizliliğini ciddi şekilde ihlal eden bir suç tipidir. Dijitalleşmeyle birlikte şantaj yöntemleri çeşitlenmiş ve yaygınlaşmıştır. Bu nedenle, şantaj suçunun önlenmesi ve mağdurların korunması büyük önem taşımaktadır. Mağdurların aşağıdaki hususlara dikkat etmesi önemlidir:

• Şantaj eylemine maruz kalındığında vakit kaybetmeden delil toplamaya özen gösterilmelidir (mesajlar, ekran görüntüleri, ses kayıtları, e-postalar vb.). Delillerin güvenli bir şekilde saklanması ve yetkisiz kişilerin erişimine karşı korunması önemlidir.


• Derhal Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmalıdır. Suç duyurusunda bulunulurken, toplanan deliller de savcılığa sunulmalıdır. Ayrıca, şantajcının kimliği hakkında bilgi varsa (ad, soyad, adres, telefon numarası, sosyal medya hesapları vb.) bu bilgiler de savcılığa verilmelidir.


• Konunun uzmanı bir avukattan hukuki destek alınmalıdır. Avukat, mağdura hukuki süreç hakkında bilgi verecek, haklarını korumasına yardımcı olacak ve delillerin toplanması ve sunulması konusunda rehberlik edecektir.


• Şantajcının taleplerine kesinlikle boyun eğilmemelidir. Taleplere boyun eğilmesi, şantajın devam etmesine ve mağdurun daha fazla zarar görmesine neden olabilir. Şantajcı ile iletişimi kesmek ve delilleri korumak en doğru yaklaşımdır.

Yargıtay'ın son dönem kararları, şantaj suçuna ilişkin uygulamada önemli içtihatlar oluşturmakta ve bu suçla mücadelede yol gösterici olmaktadır. Bu kararların takip edilmesi ve hukuki süreçlerde dikkate alınması, adaletin sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, bireylerin özel hayatlarına ilişkin bilgileri korumaları, sosyal medya kullanımlarında dikkatli olmaları ve tanımadıkları kişilerle özel bilgilerini paylaşmamaları, şantaj suçunun mağduru olmalarını engelleyebilir. Siber güvenlik konusunda bilinçli olmak ve kişisel verilerin korunmasına özen göstermek de şantaj riskini azaltmaya yardımcı olacaktır.