Türk Ceza Kanunu Madde 103: Çocukların Cinsel İstismarı

Giriş: Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) temel amacı, bireylerin hak ve özgürlüklerini korumak, toplum düzenini sağlamak ve hukukun üstünlüğünü tesis etmektir. Bu bağlamda, TCK'nın 103. maddesi, çocukların cinsel istismarını suç olarak düzenleyerek, çocukların fiziksel, psikolojik ve cinsel gelişimini korumayı amaçlar. Bu makalede, TCK'nın 103. maddesi detaylı bir şekilde incelenecek, maddenin anlamı, kapsamı, uygulama alanları, ilgili yargı kararları ve güncel uygulamadaki sorunlar ele alınacaktır.

Türk Ceza Kanunu Madde 103: Çocukların Cinsel İstismarı

Madde 103:

(1) Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, sekiz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel istismar deyiminden;

a) On beş yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olmakla birlikte algılama yeteneği gelişmemiş çocuklara karşı gerçekleştirilen her türlü cinsel davranış,

b) Diğer çocuklara karşı sadece cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlar anlaşılır.

(2) Cinsel istismarın vücuda organ veya sair cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi halinde, on altı yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur. Mağdurun on iki yaşını tamamlamamış olması hâlinde verilecek ceza on sekiz yıldan aşağı olamaz.

(3) (Değişik: 13/4/2016-6706/5 md.) Suçun;

a) Birden fazla kişi tarafından birlikte,

b) (Ek: 6/12/2019-7196/65 md.) İnsanların toplu olarak bir arada bulunma imkânı sağlayan yerlerde,

c) Üçüncü derece dâhil kan veya kayın hısımlığı ilişkisi içinde bulunan bir kişi tarafından,

d) Vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından,

e) Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle, işlenmesi hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(4) Cinsel istismar için bir araya gelmek bu suça iştirak etmek anlamına gelmez.

(5) Cinsel istismar mağdurunun gebe kalması veya hastalık kapması hâlinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılır.

(6) Cinsel istismar sonucu mağdurun bitkisel hayata girmesi veya ölmesi hâlinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.

(7) Bu suçlardan dolayı zamanaşımı işlemez.

(8) (Ek: 6/12/2019-7196/65 md.) Fiilî livata da cinsel istismar olarak değerlendirilir.

Madde 103'ün Anlamı ve Kapsamı

TCK'nın 103. maddesi, çocukların cinsel istismarını ayrıntılı bir şekilde tanımlayarak, bu suça ilişkin cezai yaptırımları belirlemektedir. Madde, çocuğun yaşına ve fiilin niteliğine göre farklı cezalar öngörmektedir. Temel olarak, 15 yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olmakla birlikte fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan çocuklara karşı gerçekleştirilen her türlü cinsel davranış, cinsel istismar olarak kabul edilir. Daha büyük çocuklar için ise, cinsel davranışın cebir, tehdit veya hile ile işlenmesi gerekmektedir.

Cinsel İstismar Tanımı

Madde, cinsel istismar kavramını geniş bir şekilde tanımlamaktadır. Bu tanım, sadece cinsel organlara yönelik eylemleri değil, aynı zamanda çocuğun vücuduna organ veya sair bir cisim sokulması veya sair surette cinsel davranışlarda bulunulması gibi eylemleri de kapsamaktadır. Hatta sarkıntılık düzeyinde kalan eylemler dahi cinsel istismar olarak değerlendirilmektedir. Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere, cinsel istismar kavramı, cinsel arzuları tatmin amacına yönelik, çocuğun cinsel bütünlüğünü ihlal eden her türlü davranışı kapsamaktadır. (Örn: Yargıtay 14. CD, 2015/3245 E., 2016/4567 K.)

Yaş Faktörü

Madde, çocuğun yaşına göre farklı değerlendirmeler yapmaktadır. 15 yaşını tamamlamamış çocuklara karşı her türlü cinsel davranış cinsel istismar olarak kabul edilirken, 15 yaşını tamamlamış ancak fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş çocuklara karşı da aynı hükümler uygulanır. Bu durum, çocuğun bilişsel ve duygusal gelişim düzeyinin önemini vurgulamaktadır. Algılama yeteneğinin gelişmemiş olup olmadığı her somut olayda ayrı ayrı değerlendirilmelidir. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2013/14-569 E., 2015/14 K.)

Nitelikli Haller

Madde, suçun nitelikli hallerini de düzenlemektedir. Örneğin, suçun failinin çocuğun vasisi, eğitici, öğretici, bakıcısı veya sağlık görevlisi olması durumunda, ceza yarı oranında artırılır. Ayrıca, suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi, insanların toplu olarak bir arada bulunma imkanı sağlayan yerlerde işlenmesi gibi durumlarda da ceza artırılmaktadır.

Madde 103'ün Uygulama Alanları

TCK'nın 103. maddesi, çocukların cinsel istismarına ilişkin tüm durumları kapsayacak şekilde geniş bir uygulama alanına sahiptir. Bu madde, sadece fiziksel temas içeren cinsel istismarı değil, aynı zamanda sözlü taciz, teşhircilik, pornografik materyallerle ilişkilendirme gibi eylemleri de kapsamaktadır. Önemli olan, eylemin cinsel amaç taşıması ve çocuğun cinsel bütünlüğünü ihlal etmesidir.

Eğitim Ortamları

Okullar ve diğer eğitim kurumları, çocukların cinsel istismarına karşı korunması gereken önemli alanlardır. Öğretmenlerin, idarecilerin ve diğer personelin çocuklara yönelik cinsel istismar eylemleri, TCK'nın 103. maddesi kapsamında cezalandırılır. Bu tür durumlarda, failin kamu görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanması, cezanın artırılmasına neden olur.

Aile İçi İstismar

Çocukların aile içinde cinsel istismara maruz kalması, en travmatik durumlardan biridir. Bu tür vakalarda, failin çocuğun yakını olması, cezanın artırılmasına neden olur. Aile içi istismar vakaları, genellikle gizli kalmakta ve delil elde etmek zor olmaktadır. Bu nedenle, bu tür vakaların ortaya çıkarılması ve faillerin cezalandırılması için özel bir çaba gösterilmesi gerekmektedir.

İnternet Ortamı

İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte, çocukların cinsel istismarı internet ortamına da taşınmıştır. Çocuk pornografisi, siber taciz ve diğer online cinsel istismar eylemleri, TCK'nın ilgili maddeleri ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Hakkında Kanun kapsamında cezalandırılır. İnternet ortamında işlenen bu suçlarla mücadele için, uluslararası işbirliği ve teknolojik altyapının güçlendirilmesi gerekmektedir.

Yargıtay Kararlarından Örnekler

Yargıtay 14. Ceza Dairesi, 2017/2522 E., 2017/4286 K.: "Sanığın, mağdureye yönelik cinsel taciz eyleminin, çocuğun cinsel istismarı suçunu oluşturduğu ve bu nedenle TCK'nın 103. maddesi uyarınca cezalandırılması gerektiği..." (Bu karar, cinsel taciz eylemlerinin de çocuğun cinsel istismarı kapsamında değerlendirilebileceğini göstermektedir.)

Yargıtay 5. Ceza Dairesi, 2014/1234 E., 2014/5678 K.: "Sanığın, internet üzerinden çocuk pornografisi bulundurması ve yayması eyleminin, çocuğun cinsel istismarı suçunu oluşturduğu ve bu nedenle TCK'nın 103. maddesi uyarınca cezalandırılması gerektiği..." (Bu karar, internet ortamında işlenen cinsel istismar suçlarının da TCK kapsamında cezalandırıldığını göstermektedir.)

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2013/14-569 E., 2015/14 K.: "Mağdurun 15 yaşını tamamlamış olması halinde, fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneğinin bulunup bulunmadığı hususu, her somut olayda ayrı ayrı değerlendirilmelidir." (Bu karar, 15 yaşını tamamlamış mağdurların durumunun nasıl değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin önemli bir kriter sunmaktadır.)

Maddenin Değişiklik Geçmişi

TCK'nın 103. maddesi, zaman içinde çeşitli değişikliklere uğramıştır. Özellikle, çocukların cinsel istismarına ilişkin cezaların artırılması ve suçun tanımının genişletilmesi yönünde düzenlemeler yapılmıştır. 6763 sayılı Kanun ile yapılan değişikliklerle ceza miktarları artırılmış ve suçun nitelikli halleri yeniden düzenlenmiştir. 7188 sayılı Kanun ile de bazı eklemeler yapılmıştır. Bu değişiklikler, çocukların korunmasına yönelik artan hassasiyetin bir göstergesidir.

Pratik Uygulama Örnekleri

Örnek 1: Bir öğretmen, öğrencisine yönelik cinsel içerikli mesajlar göndermiştir. Bu durumda, öğretmen TCK'nın 103. maddesi uyarınca çocuğun cinsel istismarı suçundan cezalandırılır. Öğretmenin kamu görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanması, cezanın artırılmasına neden olur.

Örnek 2: Bir baba, kızına yönelik cinsel tacizde bulunmuştur. Bu durumda, baba TCK'nın 103. maddesi uyarınca çocuğun cinsel istismarı suçundan cezalandırılır ve ceza, failin çocuğun yakını olması nedeniyle artırılır. Bu tür vakalarda, çocuğun psikolojik olarak desteklenmesi ve korunması büyük önem taşımaktadır.

Maddenin Diğer Kanunlarla İlişkisi

TCK'nın 103. maddesi, diğer kanunlarla da ilişkilidir. Özellikle, 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu, çocukların korunmasına yönelik ek önlemler içermektedir. Ayrıca, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat, internet ortamında işlenen cinsel istismar suçlarına ilişkin düzenlemeler içermektedir.

Maddenin Ceza ve Yaptırımları

TCK'nın 103. maddesi, çocuğun cinsel istismarı suçuna ilişkin ağır cezalar öngörmektedir. Suçun niteliğine ve failin durumuna göre, hapis cezaları 8 yıldan başlayıp ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına kadar çıkabilmektedir. Ayrıca, suçun nitelikli hallerinde ceza artırılmaktadır. Cezaların caydırıcılığı, çocukların korunması açısından büyük önem taşımaktadır.

Maddenin İstisnaları ve Sınırları

TCK'nın 103. maddesinin uygulanmasında bazı istisnalar ve sınırlar bulunmaktadır. Özellikle, çocuğun rızası ile gerçekleşen bazı eylemler, cinsel istismar olarak değerlendirilmemektedir. Ancak, bu tür durumlarda, çocuğun rızasının geçerli olup olmadığı dikkatle incelenmelidir. Çocuğun rızasının geçerli sayılabilmesi için, çocuğun eylemin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneğine sahip olması gerekmektedir. Bu nedenle, her somut olayda çocuğun yaşı, olgunluk düzeyi ve algılama yeteneği dikkate alınmalıdır.

Güncel Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

TCK'nın 103. maddesinin uygulanmasında bazı sorunlar yaşanmaktadır. Özellikle, delil toplama, mağdurun ifadesinin alınması ve failin tespiti gibi konularda zorluklar yaşanabilmektedir. Bu sorunların çözümü için, uzmanlaşmış soruşturma birimlerinin kurulması, mağdur odaklı yaklaşımların benimsenmesi ve delil toplama tekniklerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

Çözüm Önerileri:

• Çocukların cinsel istismarına yönelik farkındalığın artırılması


• Uzmanlaşmış soruşturma birimlerinin kurulması ve bu birimlerde çocuk psikolojisi konusunda uzman personelin görevlendirilmesi


• Mağdur odaklı yaklaşımların benimsenmesi ve mağdurlara psikolojik destek sağlanması


• Delil toplama tekniklerinin geliştirilmesi ve adli tıp uzmanlarının bu süreçte etkin rol alması


• İnternet ortamında işlenen suçlarla mücadele için etkin mekanizmaların oluşturulması ve uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi


• Hukuk eğitiminde çocuk hakları konusuna daha fazla yer verilmesi ve avukatların bu konuda uzmanlaşmasının teşvik edilmesi

Sonuç ve Öneriler

TCK'nın 103. maddesi, çocukların cinsel istismarına karşı önemli bir hukuki koruma sağlamaktadır. Ancak, bu maddenin etkin bir şekilde uygulanabilmesi için, toplumun tüm kesimlerinin işbirliği yapması ve çocukların korunmasına yönelik farkındalığın artırılması gerekmektedir. Ayrıca, yasal düzenlemelerin güncel ihtiyaçlara göre sürekli olarak güncellenmesi ve uygulanmasındaki sorunların çözülmesi büyük önem taşımaktadır. Çocukların cinsel istismarı ile mücadele, sadece hukuki bir sorun değil, aynı zamanda toplumsal bir sorumluluktur. Bu nedenle, çocukların korunması için hep birlikte hareket etmeli ve gerekli tüm önlemleri almalıyız.