Türk Ceza Kanunu Madde 151: Mala Zarar Verme

Giriş: Türk Ceza Kanunu (TCK) genel olarak suç ve cezaları düzenleyen temel kanunlarımızdandır. Bu kanunun amacı, bireylerin hak ve özgürlüklerini korumak, kamu düzenini sağlamak ve hukukun üstünlüğünü tesis etmektir. TCK'nın 151. maddesi, mala zarar verme suçunu düzenlemekte olup, bu suçun unsurları, kapsamı, cezası, kovuşturma usulü ve diğer ilgili hususları bu makalede detaylı olarak incelenecektir.

Türk Ceza Kanunu Madde 151: Mala Zarar Verme

Madde 151: (1) Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramaz hale getiren veya değerinin düşmesine neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.

(3) Bu suçun, yangın, su baskını, deprem veya diğer doğal afetler sonucu meydana gelen zararları önleme veya azaltma amacıyla işlenmesi halinde, birinci fıkra hükmüne göre verilecek ceza yarı oranında indirilir.

Maddenin Anlamı ve Kapsamı

TCK'nın 151. maddesi, mala zarar verme suçunu tanımlamaktadır. Bu suç, başkasının mülkiyet hakkına yönelen bir saldırı niteliği taşır. Mülkiyet hakkı, Anayasa ile güvence altına alınmış temel haklardandır (Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, m. 35). Maddenin birinci fıkrası, taşınır veya taşınmaz mallara yönelik eylemleri kapsarken, ikinci fıkrası sahipli hayvanlara yönelik eylemleri düzenlemektedir. Üçüncü fıkra ise, suçun özel bir halini, yani doğal afetler sonucu meydana gelen zararları önleme veya azaltma amacıyla işlenmesi durumunu ele almaktadır.

Maddenin Unsurları

• Fail: Suçu işleyen kişidir. Herkes bu suçun faili olabilir.


• Mağdur: Zarar gören malın sahibidir. Mülkiyet hakkı sahibi gerçek veya tüzel kişi olabilir.


• Konu: Suçun konusunu, başkasının taşınır veya taşınmaz malı ile sahipli hayvan oluşturur. Taşınır mal, yer değiştirebilen eşyalardır (Türk Medeni Kanunu, m. 686). Taşınmaz mal ise, arazi, tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar ile madenlerdir (Türk Medeni Kanunu, m. 704). Sahipli hayvanlar da malvarlığı kapsamında değerlendirilir.


• Fiil: Yıkmak, tahrip etmek, yok etmek, bozmak, kullanılamaz hale getirmek veya kirletmek şeklinde gerçekleşebilir. Bu fiiller, malın değerini azaltmaya veya kullanımını engellemeye yönelik olmalıdır.


• Kast: Failin, bilerek ve isteyerek başkasının malına zarar verme amacını taşıması gerekir. Olası kast da yeterlidir. Yani, failin eyleminin sonucunda mala zarar gelebileceğini öngörmesine rağmen eylemi gerçekleştirmesi halinde de suç oluşur.

Maddenin Uygulama Alanları

Mala zarar verme suçu, günlük hayatta sıkça karşılaşılan bir suç tipidir. Örneğin, bir aracın çizilmesi, bir binanın camlarının kırılması, bir bahçedeki bitkilerin sökülmesi, bir hayvanın yaralanması veya öldürülmesi bu suçu oluşturabilir. Madde, özel mülkiyeti koruma altına almayı amaçlar ve bu nedenle geniş bir uygulama alanına sahiptir.

Yargıtay Kararlarından Örnekler

Yargıtay 17. Ceza Dairesi, 2016/14868 E., 2018/14041 K.: "Sanığın, katılanın aracının lastiklerini kesmek suretiyle mala zarar verme suçunu işlediği sabittir." Bu karar, araç lastiklerinin kesilmesinin mala zarar verme suçunu oluşturduğuna dair bir örnektir.

Yargıtay 15. Ceza Dairesi, 2014/11242 E., 2015/1616 K.: "Sanığın, katılanın tarlasındaki ekinleri biçmek suretiyle mala zarar verme suçunu işlediği anlaşılmıştır." Bu karar, tarımsal ürünlere zarar vermenin de mala zarar verme suçunu oluşturduğuna dair bir örnektir.

Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2018/345 E., 2018/7896 K.: "...sanığın, katılanın evinin duvarına yazı yazmak suretiyle mala zarar verme suçunu işlediği..." Bu karar, duvar yazılarının da mala zarar verme suçunu oluşturabileceğine dair bir örnektir.

Maddenin Değişiklik Geçmişi

TCK'nın 151. maddesinde önemli bir değişiklik yapılmamıştır. Ancak, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle birlikte, mala zarar verme suçuyla ilgili bazı uygulamalarda değişiklikler olmuştur. Özellikle, suçun şikayete tabi olması ve uzlaştırma hükümleri, uygulamanın seyrini etkilemiştir.

Pratik Uygulama Örnekleri

• Bir kişinin, komşusunun bahçesindeki ağaçları kesmesi.


• Bir protesto gösterisi sırasında, dükkanların camlarının kırılması (Bu durumda, ayrıca toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet suçu da oluşabilir).


• Bir kişinin, eski sevgilisinin arabasının boyasını çizmesi.


• Bir hayvanın, sahibinin ihmali sonucu ölmesi (2. fıkra kapsamında). Ancak, hayvanın sahibi tarafından kasten öldürülmesi durumunda, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'nun ilgili hükümleri uygulanır.

Maddenin Diğer Kanunlarla İlişkisi

Mala zarar verme suçu, Türk Medeni Kanunu (TMK) ile de yakından ilişkilidir. TMK, mülkiyet hakkını düzenlerken, TCK bu hakkın ihlalini cezalandırır. Ayrıca, bazı durumlarda mala zarar verme eylemi, hırsızlık (TCK m. 141), yağma (TCK m. 148) veya kasten yaralama (TCK m. 86) gibi başka suçlarla birlikte de işlenebilir. Bu durumda, fail hakkında ilgili diğer suçlardan da işlem yapılabilir. Örneğin, mala zarar verme eylemi sırasında tehdit veya cebir kullanılmışsa, yağma suçu oluşabilir.

Maddenin Ceza ve Yaptırımları

TCK'nın 151. maddesine göre, mala zarar verme suçunun cezası dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Ancak, suçun niteliği, işleniş şekli, failin kusuru ve mağdurun zararı gibi faktörler, cezanın belirlenmesinde etkili olabilir. Ayrıca, suçun yangın, su baskını, deprem gibi doğal afetler sonucu meydana gelen zararları önleme veya azaltma amacıyla işlenmesi halinde, cezada indirim uygulanır (TCK m. 151/3). Bu suç, uzlaştırma kapsamındadır (CMK m. 253). Uzlaştırma gerçekleştiği takdirde, kamu davası açılmaz veya açılmışsa düşer.

Maddenin İstisnaları ve Sınırları

Mala zarar verme suçunun bazı istisnaları bulunmaktadır. Örneğin, bir kişinin kendi malına zarar vermesi bu suçu oluşturmaz. Ancak, kendi malına zarar verme eylemi, başkalarının haklarını ihlal ediyorsa (örneğin, bir binayı yakarak başkalarının da zarar görmesine neden olmak), bu durumda farklı suçlar gündeme gelebilir (örneğin, genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması TCK m. 170). Ayrıca, haklı bir nedenle (örneğin, meşru müdafaa TCK m. 25) başkasının malına zarar verilmesi durumunda da suç oluşmayabilir. Ancak, meşru müdafaa şartlarının gerçekleşmesi gerekir.

Kovuşturma Usulü

TCK'nın 151. maddesinde düzenlenen mala zarar verme suçu, şikayete tabidir (TCK m. 151/1). Şikayet süresi, suçun öğrenilmesinden itibaren 6 aydır (TCK m. 73). Mağdurun şikayetinden vazgeçmesi halinde, kamu davası düşer.

Güncel Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Mala zarar verme suçunun güncel uygulamasında karşılaşılan sorunlardan biri, suçun ispatlanmasındaki zorluklardır. Özellikle, kamera kayıtlarının olmadığı veya tanık bulunmadığı durumlarda, failin tespiti ve suçun kanıtlanması zorlaşabilir. Bu nedenle, delil toplama yöntemlerinin geliştirilmesi ve teknolojik imkanlardan daha fazla yararlanılması önemlidir. Ayrıca, mala zarar verme suçunun cezasının caydırıcılığının artırılması da suçun önlenmesine katkı sağlayabilir.

Bir diğer sorun ise, mala zarar verme suçunun basit bir suç olarak kabul edilmesi ve genellikle uzlaştırma yoluna gidilmesidir. Bu durum, mağdurların haklarının yeterince korunmamasına neden olabilir. Bu nedenle, suçun niteliği ve mağdurun zararı dikkate alınarak, uzlaştırma yoluna gidilip gidilmemesi konusunda daha dikkatli olunmalıdır. Uzlaştırma sürecinde, mağdurun zararının tam olarak karşılanması ve failin pişmanlık duyması sağlanmalıdır.

Sonuç ve Öneriler

TCK'nın 151. maddesi, mala zarar verme suçunu düzenleyerek mülkiyet hakkını koruma altına almaktadır. Ancak, maddenin uygulanmasında karşılaşılan sorunların çözümü için delil toplama yöntemlerinin geliştirilmesi, cezanın caydırıcılığının artırılması ve uzlaştırma sürecinin daha dikkatli yönetilmesi gerekmektedir. Ayrıca, toplumda mülkiyet hakkına saygı bilincinin artırılması da suçun önlenmesine katkı sağlayacaktır. Mülkiyet hakkının önemi ve ihlalinin sonuçları konusunda kamuoyunun bilinçlendirilmesi, suç oranlarının azaltılmasına yardımcı olabilir.