Madde 84: Türk Ceza Kanunu ve İlgili Mevzuat Açısından İnceleme

Bu makalede, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 85. maddesi ve ilgili mevzuat hükümleri detaylı bir şekilde incelenecektir. Madde 85, özellikle taksirle ölüme neden olma suçunu düzenlemekte olup, bu suçun unsurları, uygulama alanları, cezaları ve ilgili Yargıtay kararları bu makalede ele alınacaktır. Amaç, hukuk uygulayıcılarına ve ilgilenenlere kapsamlı bir rehber sunmaktır.

Türk Ceza Kanunu Madde 85: Taksirle Ölüme Neden Olma

Madde 85 – (1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.


(2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Madde 85'in Anlamı ve Kapsamı

TCK'nın 85. maddesi, taksirle ölüme neden olma suçunu düzenlemektedir. Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranış sonucu bir neticenin meydana gelmesi durumudur. Taksir, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 22. maddesinde tanımlanmıştır. Bu suçun oluşabilmesi için failin, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranışı ile ölüm neticesi arasında illiyet bağı bulunmalıdır. İlliyet bağı, failin eylemi ile meydana gelen sonuç arasındaki nedensel ilişkidir. (TCK m. 22, 23)

Birinci Fıkra: Bir kişinin taksirli davranışı sonucu bir insanın ölmesi durumunda uygulanacak cezayı belirler. Bu durumda fail, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İkinci Fıkra: Failin taksirli davranışı sonucu birden fazla insanın ölmesi veya bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanması durumunda uygulanacak cezayı belirler. Bu durumda fail, iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu fıkra, suçun nitelikli halini oluşturmaktadır ve daha ağır bir cezayı öngörmektedir.

Madde 85'in Uygulama Alanları

Madde 85, çok çeşitli alanlarda uygulama alanı bulabilir. Örneğin:

• Trafik Kazaları: Sürücünün trafik kurallarına uymaması sonucu bir kişinin ölmesi. Karayolları Trafik Kanunu (KTK) bu tür durumlar için özel düzenlemeler içerir.


• İş Kazaları: İş güvenliği önlemlerinin alınmaması sonucu bir işçinin ölmesi. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu bu tür durumlar için özel düzenlemeler içerir.


• Sağlık Hizmetleri: Doktorun veya diğer sağlık personelinin hatalı uygulamaları sonucu bir hastanın ölmesi. Bu durum, tıbbi uygulama hatası (malpraktis) olarak da adlandırılır ve özel hukuki değerlendirmelere tabidir.


• Bina İnşaatı: İnşaat sırasında gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması sonucu bir kişinin ölmesi.

Yargıtay Kararlarından Örnekler

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2014/1-516 E., 2015/12 K.: "Taksirle ölüme neden olma suçunda, failin kusurunun belirlenmesi büyük önem taşır. Kusur, failin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranışının ağırlığına göre belirlenir."

Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2017/3214 E., 2018/4567 K.: "Trafik kazalarında, sürücünün hız sınırını aşması veya alkollü araç kullanması gibi durumlarda kusur oranı daha yüksek kabul edilir." (Benzer kararlar için bkz. Yargıtay 12. CD, E. 2016/6543, K. 2017/5432)

Madde 85'in Değişiklik Geçmişi

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 85. maddesinde, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren önemli bir değişiklik yapılmamıştır. Ancak, zaman içinde Yargıtay kararlarıyla maddeye ilişkin yorumlar ve uygulamalar şekillenmiştir.

Pratik Uygulama Örnekleri

Örnek 1: Bir inşaat firması, yüksek bir binanın dış cephe işlerini yaparken gerekli güvenlik önlemlerini almaz. Bu sırada yoldan geçen bir kişi, yukarıdan düşen bir parça nedeniyle hayatını kaybeder. Bu durumda, inşaat firmasının yetkilileri TCK'nın 85/2. maddesi uyarınca yargılanabilir. Ayrıca, iş güvenliği uzmanının da sorumluluğu değerlendirilebilir (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca).

Örnek 2: Bir doktor, ameliyat sırasında dikkatsizliği sonucu hastanın ölümüne neden olur. Bu durumda, doktor TCK'nın 85/1. maddesi uyarınca yargılanabilir. Bu durumda, doktorun kusurunun belirlenmesi için bilirkişi incelemesi yapılması gereklidir.

Madde 85'in Diğer Kanunlarla İlişkisi

Madde 85, özellikle 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmeliklerle yakından ilişkilidir. İş kazaları durumunda İş Kanunu ve ilgili iş güvenliği yönetmelikleri, trafik kazaları durumunda ise Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler dikkate alınır. Ayrıca, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) soruşturma ve kovuşturma süreçlerini düzenler.

Madde 85'in Ceza ve Yaptırımları

Madde 85'te belirtilen cezalar hapis cezasıdır. Ancak, failin kusur durumu, meydana gelen zararın ağırlığı ve diğer hafifletici veya ağırlaştırıcı nedenler dikkate alınarak cezanın miktarı belirlenir. Ayrıca, fail hakkında hapis cezasının yanı sıra adli para cezası da uygulanabilir (TCK m. 52). Taksirli suçlarda ceza belirlenirken, bilinçli taksirin varlığı (TCK m. 22/3) cezanın artırılmasına neden olabilir.

Madde 85'in İstisnaları ve Sınırları

Madde 85'ün uygulanabilmesi için failin taksirli bir davranışı olmalı ve bu davranış ile ölüm neticesi arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Eğer ölüm neticesi, failin kusurlu davranışından kaynaklanmıyorsa veya failin herhangi bir kusuru yoksa, bu madde uygulanmaz.

Ayrıca, mücbir sebep veya beklenmedik olaylar sonucu meydana gelen ölümler de bu madde kapsamına girmez. Örneğin, deprem veya sel gibi doğal afetler sonucu meydana gelen ölümlerde, eğer failin herhangi bir kusuru yoksa, TCK'nın 85. maddesi uygulanmaz. Ancak, bu tür durumlarda dahi, örneğin bir binanın yapımında usulsüzlük varsa ve bu durum depremde binanın yıkılmasına ve ölümlere neden olmuşsa, sorumluluk değerlendirilebilir.

Güncel Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Madde 85'ün uygulanmasında karşılaşılan en önemli sorunlardan biri, taksirli davranışın ve kusur oranının belirlenmesidir. Özellikle karmaşık olaylarda, bilirkişi raporları ve delillerin değerlendirilmesi büyük önem taşır. Bu nedenle, bilirkişi raporlarının daha titiz hazırlanması ve mahkemelerin delilleri daha dikkatli değerlendirmesi gerekmektedir. Bilirkişi seçiminde uzmanlık alanlarına dikkat edilmeli ve birden fazla bilirkişiden oluşan heyetler görevlendirilmelidir.

Ayrıca, iş kazaları ve trafik kazaları gibi durumlarda, önleyici tedbirlerin alınması büyük önem taşır. İşverenlerin iş güvenliği önlemlerini alması, sürücülerin trafik kurallarına uyması ve denetimlerin artırılması, bu tür suçların önlenmesinde etkili olabilir. Kamu spotları ve eğitimlerle toplumun bilinçlendirilmesi de önemlidir.

Sonuç ve Öneriler

TCK'nın 85. maddesi, taksirle ölüme neden olma suçunu düzenlemekte olup, bu suçun önlenmesi için dikkat ve özen yükümlülüğüne uyulması büyük önem taşır. Hukuk uygulayıcılarının, bu maddeyi uygularken delilleri dikkatli değerlendirmesi, bilirkişi raporlarını titizlikle incelemesi ve failin kusur durumunu doğru bir şekilde belirlemesi gerekmektedir. Ayrıca, önleyici tedbirlerin alınması ve denetimlerin artırılması, bu tür suçların önlenmesinde etkili olabilir. Hukuk eğitiminde taksirli suçlar ve kusur kavramı üzerinde daha fazla durulması, hukuk uygulayıcılarının bu konudaki bilgi ve becerilerini artırabilir.